تاخت و تاز بورس در میدان اقتصاد ایران همچنان ادامه دارد» این مهم‌ترین خبری است که در عرصه سرمایه‌گذاری کشور هر روز سرخط خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها است. اتفاقی که در تاریخ 47ساله بازار سرمایه ایران تاکنون به این شدت و حدت رخ نداده است.
رییس‌جمهور به بورس امید داد
همزمان با طوفان بورس در جذب سرمایه‌گذاران و رکودشکنی‌های سنگین، رییس‌جمهور حسن روحانی هم سه‌شنبه شب در تلویزیون ملی ایران و در خلال گزارش 100 روزه‌ای که به ملت ایران وعده داده بود، گریزی هم به اوضاع و احوال بورس زد. او گفت: «مردم درست به بورس آمده‌اند این اتفاق خوبی برای بخش اقتصاد ایران است، این شرایط ناشی از امیدواری‌هایی است که به آینده اقتصاد کشور آن هم پس از توافق ژنو رخ داده است و مردم برای خرید سهام ماشین‌سازی، پتروشیمی‌ها و شرکت‌های تولیدکننده اتومبیل صف بسته‌اند.»
بالاترین مقام اجرایی کشور البته اشاره‌ای هم به لغو تحریم‌ها داشت و گفت: «با توافق ژنو دیگر تحریم جدیدی علیه ایران اعمال نمی‌شود و از ماه بعد شاهد برچیده شدن تدریجی تحریم‌ها خواهیم بود.»
این اظهارات مهم و کلیدی روز گذشته سبب شد تا تقاضای خرید سهام در بورس تهران تقویت شود و سهام خودروسازان، بانک‌ها و بعضا پتروشیمی‌ها که از ناحیه لغو تحریم‌ها آثار مستقیم می‌پذیرند، بار دیگر صف‌های به واقع باورنکردنی را به خود ببینند.
اما اگرچه امیدواری و خبرهای خوبی که رییس‌جمهور روحانی، شب گذشته اعلام کرد، جای رکوردهای سنگین‌تر را برای بورس باز کرده و همچنان خبرگان بازار سرمایه به حبابی نبودن شرایط کنونی بازار اذعان دارند، اما به نظر می‌رسد هیجان کنونی بورس به مرحله هشدار نزدیک شده است. فلسفه وجودی بورس سرمایه‌گذاری شفاف و تامین مالی برای بخش تولید است، اما سود کنونی بورس نصیب چه کسانی می‌شود؟ نوسان‌گیری، امروز سهام شرکتی را می‌خرد، برای سهم صف درست می‌کند و فردا با 8 یا 10 درصد سود از آن خارج می‌شود. این یعنی سفته‌بازی و نوسان‌گیری نه تامین مالی برای تولید.
در صحبت‌های روحانی عمیق شوید
رییس‌جمهور شب گذشته به این مهم تاکید کرد که آثار آرامش و تحولات مثبت کنونی به تدریج و به ویژه در سال آینده خود را در اقتصاد کشور نشان خواهد داد. پس چه بهتر که بورس هم منطقی رشد کند نه اینکه خودروسازی که هنوز زیان‌ده است و به فرض لغو تحریم‌ها دست کم 6 ماهی طول می‌کشد تا زیان خود را به سود تبدیل کند با تقاضای خرید سنگین، پی بر ای‌های بسیار بالا و رشد عجیب و غریب قیمت سهام مواجه شود.
البته اعتقاد داریم که بورس همچنان جای رشد دارد و محل امنی برای سرمایه‌گذاری است، اما باید این اتفاقات مثبت به تدریج و به طور واقعی آثار خود را در بورس به منصه ظهور برساند نه یک شبه و یک روزه. همین شرایط نامناسب سبب شده که بورس بلافاصله پس از یک رخداد خوب سیاسی مثبت شود و در روزهای بعد عرضه‌های سنگین صف‌های خرید و حتی در برخی موارد قرمزی نمادها را شاهد باشیم. بماند که بیشتر این رخدادهای مثبت به دلیل خوش‌بینی است که از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید وجود داشت و از طرفی دیگر عملکرد مناسب 100 روزه دولت در عرصه دیپلماسی و اقتصادی، اصطلاحا از قبل پیش خور شده است. یعنی در قیمت سهام ایران خودرو 324 تومانی، سایپا 204 تومانی و سایر شرکت‌هایی از این دست، لغو تحریم‌ها، انتظار شناسایی سود افزایش تیراژ فروش، تجدید ارزیابی دارایی‌ها و در یک کلام احیای صنعت تا حد زیادی پیش خور شده است. توجه داشته باشید مثلا ایران خودروی زیان‌ده اگر بتواند زیان 31 تومانی خود را به سود خوش‌بینانه 50 تومانی تبدیل کند، با پی بر ای کنونی بازار قیمت آن 350 تومان است. پس به سهامداران و عموم سرمایه‌گذاران به ویژه غیرحرفه‌ای‌های بازار توصیه می‌کنیم که از بورس انتظار یک شبه ثروتمند شدن را نداشته باشند. به طور قطع دولت تدبیر و امید اشتباهات دولت گذشته را جبران می‌کند و مملکت را می‌سازد. دیگر از تورم‌های سنگین خبری نیست. فضای اقتصادی برای اقدامات بنیادین آماده می‌شود، تجارت رونق می‌گیرد و چرخ صنعت با این دولت می‌چرخد، اما آهسته و پیوسته، چیزی که خود حسن روحانی به عنوان رییس دولت یازدهم به عنوان خط مشی اعتدال‌گرایانه از آن یاد می‌کند.
عقب‌نشینی کامل بازارهای موازی
برگردیم به بازار، شاخص بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای سال گذشته تاکنون 44 هزار و 89 واحد رشد کرده است که معادل افزایش 9/115 درصدی است. اما بررسی عملکرد بورس در 8 ماه منتهی به پایان آبان 92 از رشد 106 درصدی شاخص بورس حکایت دارد.
این شرایط در حالی است که همه بازار‌های طلا، ارز، سکه و مسکن در این مدت چیزی جز زیان یا درجا زدن به سرمایه‌گذاران خود نرسانده‌اند. بررسی‌های دنیای اقتصاد نشان می‌دهد که قیمت دلار 12 درصد، قیمت سکه تمام بهار آزادی 32 درصد، هر گرم طلای 18 عیار 30 درصد و مسکن هم به طور میانگین در تهران 15 درصد افت قیمت را در این مدت به خود دیده‌اند. البته آمار غیررسمی نشان می‌دهد که افت قیمت مسکن در تهران در چند هفته گذشته جبران شده و عملا تغییرات بازار مسکن در سال جاری نسبت به اول سال بدون نوسان و تغییر بوده است.
هیچ سهامداری در بورس زیان نکرد!
اما کارنامه 8 ماهه بازار در سال 92 با دوره‌های گذشته یعنی 6، 7 یا حتی 5 ماهه متفاوت است، چرا‌که همه گروه‌ها با سودآوری و بازدهی مثبت در این پروسه زمانی مواجه بوده‌اند، در واقع می‌توان گفت که به طور میانگین در سال جاری سهامدار هیچ گروهی زیان شناسایی نکرده است.
این بررسی نشان می‌دهد؛ در عملکرد 8ماهه شاخص‌ها شاهد بازدهی بیش از 473 درصدی شاخص گروه محصولات کاغذی هستیم، گروهی که شامل دو سهم کاغذ‌سازی ایران و کارتن ایران است، دو سهمی که روندصعودی خوبی را طی چند ماه اخیر در پیش گرفته و بازدهی بسیار خوبی نصیب سهامداران خود کرده‌اند.
اما در پله دوم بهترین بازدهی عملکرد 8ماهه شاخص‌ها، بازدهی 329 درصدی نصیب سهامداران گروه کانی غیرفلزی شده است که شامل تک‌سهم‌هایی مانند فرآورده‌های نسوز ایران، نسوز آذر و شرکت‌های شیشه‌سازی همچون همدان و شیشه و گاز، پشم و شیشه ایران و چند نماد کوچک دیگر است.
افزون بر این، در این مدت،شاهد بازدهی 316درصدی شاخص گروه محصولات فنی مهندسی هستیم، گروهی که شامل دو سهم مپنا و تکین‌کو است. این گروه متاثر از رشد بی‌امان و قابل توجه مپنا در چندماه اخیر در پله سوم بیشترین بازدهی صنایع بورسی قرار گرفته است. این در حالی است که در بازه 8 ماهه شاخص هیچ یک از صنایع بازدهی منفی نداشته که از نکات برجسته بازار سرمایه طی سال 92 به شمار می‌رود.